Adolescencija je period kada se dešavaju različite bio- socio- afektivne promene i mlada osoba treba da dokaže da poseduje sposobnost da preuzme različite društvene uloge. Takođe, ovaj period karakterišu adolescentne krize, problemi u ponašanju, poremećaji u ishrani, problemi sa upotrebom i zloupotrebom alkohola i psihoaktivnih supstanci. Glavna potreba u tom periodu je da se adolescent oseća pripadnost vršnjacima, tj. društvu i prijateljima s kojima razvija sve snažnije odnose (Schulman, 1993). Tokom adolescencije slika o sebi se uglavnom gradi na osnovu popularnosti u školi i mišljenju vršnjaka u kojem su dominantne vrednosti atraktivan fizički izgled i posedovanje socijalnih veština. Pad samopouzdanja je posebno uočljiv kod devojaka obzirom da su vulnerabilnije, češće se preispituju i više im je stalo do mišljenja okruženja. Takođe, tokom puberteta mladi postaju izrazito osetljivi na kritike i prihvaćenost od strane vršnjaka što za posledicu ima anksiozna i depresivna stanja.
Obzirom da se mladi sve više socijalizuju preko društvenih mreža, nije začuđujuće što virtelna realnost značajno utiče na emocije i kogniciju adolescenata kao i na sliku koju imaju o sebi.
Gonzalez i saradnici su zaključili da korištenje društvenih mreža može podići stepen samopouzdanja kod adolescenata kroz percepciju telesnog izgleda i kroz odnose sa drugima pri čemu najveći uticaj imaju pozitivne reakcije i odobravanje prijatelja i pratitelja na društvenim mrežama. Dodatan faktor koji utiče na poboljšanje samopouzdanja je i kontrola sadržaja kroz koji adolescent sebe prezentira na društvenim mrežama. Korišćenjem fotošopa, filtera kao i drugih načina ulepšavanja slika korisnici grade svoje ,,idealno ja” koje nije realno. Takođe, jedna od pozitivnih strana društvenih mreža je očuvanje vlastitog integriteta i vrednosti kroz profil koji korisnik sam stvara i prezentira.
Sa druge strane, društvene mreže imaju više negativnih efekta na samopouzdanje. Društvene mreže podstiču socijalno poređenje, a obzirom da su popularni sadržaji uspešni i atraktivni ljudi, dolazi do uzlaznog socijalnog poređenja pri čemu se poredi sa drugima koji su bolji od nas. Adolescentkinje su izložene returširanim fotografijama što dovodi do toga da u poređenju sa njima sebi deluju manje privlačno. Izloženost nerealnim standardima u pogledu telesnog izgleda utiče da adolestentkinje imaju poremećenu šemu sopstvenog tela što dovodi do različitih poremećaja u ishrani kao što su anoreksija i bulimija.
Za razliku od devojaka, mladići gledaju na društvene mreže kao na mesto na kojem će vežbati i usavršavati svoje socijalne veštine i kompetencije što utiče na to da se osećaju kompetentnijim za komunikaciju uživo.
Literatura:
Sroufe, L. A., Carlson, E., & Shulman, S. (1993). Individuals in relationships: Development from infancy through adolescence. In D. C. Funder, R. D. Parke, C. Tomlinson-Keasey, & K. Widaman (Eds.), Studying lives through time: Personality and development (pp. 315–342). American Psychological Association.
Fernández-González, L., González-Hernández, A., & Trianes-Torres, M. V. (2015). Relationships between academic stress, social support, optimism-pessimism and self-esteem in college students. Electronic Journal of Research in Educational Psychology, 13(1), 111–130.